Qolqe Muskuy Rikuq hach’awanqo wasipi hay llapan runakunaq ima takukuy utaq ruway chay “Ministerio de Economía y Finanzas – Conectamef” haykuy wasiqa llpana warayoq kamayoqkiunatan yachayninkumantayachachisqaku chayman hina ima “Plan de Incentivos a la Mejora de la Gestión y Modernización Municipal (PI)” nisqa ruwaynikuta aswan allinta llank’aniankupaq.

Chay “PI” nisqataqmi aswan yachay ruwana “Presupuesto por Resultados (PpR)” nisqa llank’aymanta kan hinaspa chay ruwaypitaqmi astawan kallpachanqa aswan wiñaykunata llapan musikuykunamanta ichaqa llapan llaqtakuna allin kausayninku kanapaq chay warayoq wasiq llank’ayninkuwan.

Hinatipaqmi chay “Conectamef Cusco” nisqa Qosqo llaqtapi ruwasqa aswan llak’ay yachachiyta sutichasq2ata “Taller nisqa chay “Cumplimiento de Metas del Plan de Incentivos Municipales y el Bono a la Ejecución Eficaz de Inversiones (BOI) a favor de los Gobiernos Locales” nisqa ayachayta ichaqa chay yachaytaqmi Andahuaylillas llaqtapin ruwakusqaqa.

Kay yachachiypitaqmi llapan waroyoq kamayoqkunaman hinaspa aswan llank’aq kamayoqninkunaman rikuchisqaku rimayninkuwan aswan ruway chay “incentivos municipales” nisqamanta chayman hina maskhasqa kanapaq llapan chay “proyectos de inversión pública” nisqa hinaspa llaqta kamachiypi qolqe payllayninku, chaymantapas aswanta “reducir la brecha de infraestructura” nisqa pisiyachiyta chay “enfoque territorial” nisqata qhawarispanku.

Reqsichisqakun aswan pachanmanta pacha yachaykunata chayman hina chay “gestión municipal y el BOI” nisqa hunt’akunapaq, chaypitaqmi aswawanqa kamayoqkunaq yuyayninman churasqaku llapanku rimanayukuspa llank’ayninkuta chayman hina 100% nisqa llapan ima llank’ay munasqanku ruwakunapaq hinaspa llapan sapanka wata “asignación presupuestaria” nisqa sapanka warayoq wasipaq yapakunanpaq.

Ichaqa “Conectamef Piura” nisqa llank’aq wasitaqmi yachachisqa hoq “taller nisqata sutichasqataqmi kasqa “Seguimiento de Presupuesto por Resultados” ichaqa chay yachachitaqmi haywakusqa llpan chay llaqta runakuna allin huñunasqa huñuykunaman hinaspa willakuq kamayoqkunapaqpas yachachisqa kasqakun aswan allin kallpayoq llank’ayninku kanapaq hinaspa aswan allin ima “servicios públicos” nisqata ruwanankupaq, chayman hina allinta rikuspa chay ruwaykuna allin haywansqa kayninta.

“Conectamef” nisqa llank’aq wasiqa pusaq “regiones” nisqan llank’anku hinapin kashian (Ica, Piura, Lambayeque, San Martín, Ayacucho, Cusco, Huancavelica y Arequipa) ichaqa aswan ruwayninmi kan astawan kuskachakuy chay “gobiernos regionales” nisqa hinaspa warayoq wasikunawan qhepa wata kausaypi icha ima mañakuykuna qallariqkuna sutichasqa “Dirección General de Política de Inversiones (DGPI) y la Dirección General de Presupuesto Público (DGPP)” nisqa llank’aq wasikunaq ruwayninta.

Hinapitaqmi, aswan llank’ay yachay chay “Conectamef” nisqa llank’aqy wasipi llank’aqninkunan qatikachanku imaynatas chay warayoq wasikuna ñaupaqman puriyninkuta, ichaqa aaswan karupi chay “metas trazadas” kaqkunatan astawanqa rikunku, hinaspa chayman hiñan astawan allinta rikuchinku imaynatan allinta qolqe haywasqata allinta payllanankupaq.

Chay “incentivos” nisqakunaqa aswan ruwaykunan kanku chayman hina “mecanismos de compensación” nisqa kanakupaq ichaqa ima ruwaykuna wasapasqa utaq una ruwaykuna manaraq ruwasqa ichaqa ruwanankupaqpuni kaqtin. L sapanka ima “metas” nisqa hunt’ayqa sapanka warayoq wasipaqmi sapaqchasqa hunt’ana kanku, sapanka sapq ima munayninku hinaspa kayninku sapanchasqa kaqtin.

Hinapi, kanmi hoq “metas” nisqa astawan qolqe hayway sutichasqa “Impuesto Predial” nisqa, “Registro Único de Beneficiarios del Programa del Vaso de Leche” nisqa apachiy hinaspa chay “Programa de Comedores Populares” nisqa wakcha runakunaq mikhuyninkupaq hinaspa “Padrón General de Hogares al SISFOH” nisqa, hunt’anankun pisqa p’unchay llank’ana hukhupi llapan mañakusqanku qelqakunata chay unu wasinkuman chayanapaq, hinaspa hoq ruwaykunata ima.

Kayqa tawa hata hunt’ayñan chay “incentivos municipales" nisqa kamarisqa kasqanqa. Iskay waranqa inkay chunka watapaqqa (2012) warayoq wasikunaqa tawa “categorías” nisqapin t’aqasqa kanku, hayk’a runakuna llaqtakunapi kasqanku rayku, imakunan mana kasqan rayku, imakuna mañakusqankumanta hinaspa imakunan kikin llaqtankupi kaqniyoq kanku. Chay ajllasqa kayqa hinapaqmi: “Tipo A” nisqa, “Tipo B” nisqa, warayoq wasikuna ichaqa pisqa pachaq (500) wasikuna kaqkuna, warayoq wasikuna ichaqa pisqa pachaqmanta aswan pisi (500) wasikuna kikin llaqtapi kaqkuna.

Sapanka soqta killapaq kanmi ichaq ima ruwaykuna Hay (31 p’unchay tarpuy killaman) hinaspa saapanka watakunapaq kallataqmi (31 p’unchay hatun raymi killaman) manaraq chay killakunaman chayashiaqtinsi warayoq wasikuna sischus chay ima ruwasqanku ña hunt’asqa kaqtintaqmi willananku “MEF” chayman hina allinta rikunankupaq chayman hina chay “incentivos municipales” nisqa allin haywanta apachinankupaq.

Sichus chay ruwaykuna kuskallan hunt’asqa kaqtintaqmi (mana 100% nisqata tarpaqtin), chay qolqe apachiyqa as chikallanmi kanqa ichaqa ima rikusqankuman hinallapunitaqmi chaytataqmi ruwan “MEF” nisqa hach’awanqo (hinapi, sichus 70% nisqallata ruwaqtinkuqa, warayoq wasiqqa chaskinqa hinapaq chay “incentivo” nisqata).