Notas de prensa y comunicados

MEF: PBImanta chaninniyup mastarisqam, MMM nisqanmanhinam, 2022 watapaq S/ 563 000 hunumanta, S/ 572 000 hunukama wicharikunqa

- Kunan wata, porcentajepi munasqanchik llanllariyqa nisyu pisilla qawarikusqanmanhina, PBIpaq chaninninpa kasqanmanhinaqa Marco Macroeconómico Multianual (MMM) 2022 – 2025 watakunapi mastarikusqantam wasaparinqa.

Lima llaqta, 24 qulla puquy killa 2022 watapi.- 2021 watapi, PBIpaq wiñaynin 13% kasqa karqan, sasachakuypa ñuwpaqninta imaynas kasqanta llallirquspa, hinaqa ñuqanchispaq mastariyninchik kunan 2022 watapi yaqapas 3,5% utaq 4% man wiñarinqa, matiparin wiraqucha mama qullqi kamachina wasipi umalliq Pedro Francke, chay tukuy Conferencia PCM nisqapi, chaypitaq wakinkuna willarikunku imayna mañay 2021 watapi kasqanta hinallataq 2022 watapi qawariykunata.

Atikunmi willarinapaq, chay Marco Macroeconómico Multianual (MMM) 2022 – 2025 watakunapi nisqanmanhinaqa PBIpaq chaninnin 2021 watapaq S/ 537 000 hunu kasqa, aswanqa, kay qullqiqa aswanraq kanman hinallataq wataqa tukuykunman S/ 549 000 hunupi.

Chaynaqa, chay pataman qayna wata PBIpaq allin chaninninta aypasqanta qawarispam, 2022 watapaqqa PBIpaq allin chaninnin S/ 572 000 hunuman chayaspa mastarikunan, allin qawarisqa hawaman kunan watapaq MMM 2022-2025 pi (S/563 mil millones) qawarichisqapi. “PBIpaq kasqanqa llumpaytan wasapanqa karuncharisparaq qawarisqanchik hawamanqa.

Aswanqa chay porcentaje winasqan lluqsin aswan huchuylla qawarisqanchikmanhina chayqa, umanchikin kanan achka qullqi patamanmi, chaynaqa, llapanpi PBIpaq rurakuynin mastarikusqanpa hawanpichá kachkanqa”, nispan wiraqucha ministro Francke willarikun.

Willarikullantaq allin kaqnin kay lluqsimuqmanta inversión privadaman qupuna kanqa, kallanqataqmi inversión pública kallpawan tanqarinapaq, ichaqa qayna wata sasachakuypa ñawpaqninta inversión privada yuayaman hapipakunanta qawarichikurqan ichaqa chay patantaraq 13% atikurqun.

“2021 watapi ñam kanña inversión privadapa aswan allin kasqan Perú suyupi, imaynam mana rikukurqanchu qayna unay watakuna. Chaykunam kasqanmanhinam 2022 watapa mastarikuchkan huk allin wiñariyta 0% hinallataq 2% ima” ninmi.

Rimariykunmi, iskay allin sunqumanta ñuqayku kachkaniku kallpanchasqa llanllariyninta ruranapaqpuni tanqarinaykupaq chaykunaqa inversión privada, hinallataq público privada llamkaykunapi. Chaynapipunim, Línea 2 de Metro de Metro de Lima y Callao (US$ 5 346 hunu) llamkayninta, Puerto de Chancay (US$ 3 000 hunu) rurayninta, hinallataq Aeropuerto Jorge Chávez (US$ 1 200 hunu) ima.

Chaynallataq, rimarqun inversiónqa minero llamkaypi kachkanmi kayhina: Quellaveco (US$ 6 655 hunu) hinallataq Yanacocha Sulfuros (US$ 2 255 hunu) tukupaynin, Los Chancas (US$ 2 600 hunuwan), hukkunataq, chay minero mastarisqa Zafranal Estudio de Impacto Ambientalta qawariyta tukukuchkanman hinaqa yaqapas llamkakuynin wataman qallarichkanman. “kachkanmi huk wayqapi mineromanta mastariykuna, hinallataq mina tuqachiykuna allin kaqmanta yaparqun qipa watakunapaq tarpuspa”, niykun.

Wiñariypaq sunqu ruruchankuna

Wiraqucha ministro Francke chiqancharin inversión privadapa hatun llalliyninqa MEFpaqqa kachakan iskay allin llamkaywan qawarikunman. Rimarinmi chay huk kaq allin llamkanan kan musuq llanllariy wiñariypaq hapirichiyninwan, “qukunmi Drecretos Legislativoskuna yakupi kawsay uywapaq hinallataq sachakunapa kusirikuyta qurinapaq, ancha allinmi winarinapaq; tanqarikullantaqmi rimanakuy mesakuna, kayhina, minawan llamkaqkuna, kaykuna kallpancharikuankupaq; hinallataq, llamkakuchkallanpunim, sasachakuykunata allinyachispa chaymanta huk pacha llanllariykunata tanqarispa”.

Chaymantapas, nirillantaq iskay kaq allin llamkayqa exportaciones no tradicionaleskunapa wiññariynin. Qayna watam huk allin kaqta US$ 17 000 hunuwan chapchirikun, ichaqa kachkallanpuni huk allin llanllariymanta matipariy chay sector agroexportadorpi hinallataq huk mana tradicionalkunapipas qullqinchispaq wiñariyninpi yanapariqkuna.

Chaynallataq, rimarin kunan 2022 watapi, hamuq watakunapipas COVID-19 sasachachisqan pachakuna rurakunqallapuni allinchakuspan. “Turismon ñisyu uraypiraq kachkan, hatun puñuna wasikuna ñisyu uraypi kachkan, hinaqa suyanchikmi kay kimsa kaq ola kanman qipallaña utaq chinpasway huk pachaman maypichus wakin turismo llamkaykuna, carro puriqkuna allinchakunman, hinaqa chay kallapawan tanqariyta qunqa 1% yapaytawan kunan watapi qullqi wiñariyman hinallataq yaqapas chaynallataq huk watakunaman. Chaymantapas, huk allin llamkana kachkallantaq qullqiwan yanapaynapaq hinallataq turismowan llamkayta puririchiy”.

Rimarisqa patakunamanmi, yapaykun, hamuq tawantin watakunapi Perú suyuman mastariykunam 3,4% wiñariywan chiqanpipuni, 2022 y 2025 watakunapi, huk allin hatun wiñariy kanqa suyunchikpi. “qawariymanta chiqanchakuymi, Perúmanta chiqan yanapariy hinallataq huk kuyaykuna kachkan musuq qullqichaykunapi, imaynan chya yanapaykunapi pirqaykunapi hinallataq mineriakunapi, kaykuna atichiwanchik mastariykuna kananta”, niykullantaq.

Política financierapa churapakuynin

Aswan qipachapi, rimarirqun Perú suyupi déficit fiscal kasqanqa qayna wata PBImanta 2.6% kasqa, América Latinapi huk suyukunamanta aswan uranpi, iskaymantapas hinas yaqa kaqninqa, aswanqa economías emergentespa kasqanqa yaqa kinsa kutis.

“Sasachakuytam pisiyarqachinchik suqta hawapi, chaytaqmi qusikuypaq pisiyachiy. Kaymi qawarichin aswanpas kamachikunata qawarichinchik inversión públicata tanqarinapaq, huk allin S/ 39 000 hunuta atirquspa, kallantaqmi huk política financiera allinniraq llamkarisqasasachakuykunap yapakuyninta pisiyachinapaq ñuqanchispaq qupunanchikmanta hinallataq ima sasachakuykuna mana allinchay atita”, chiqanchaykun.

Yapaykun, kay willakuykunam Perú suyu rurallanpuni huk llamkayninta allin kaq qawariykunapi chayta qawarichin, chaytaq siqirikun ñuqanchispaq kunan S/ 18 800 hunuchik kachkanta kay trimestrepitaq yapaykusunchik Fondo de Estabilización Fiscal hinallataq Reserva Secundaria de Liquidezmanwan, yanapariwanchiktaq hukmanta kay qullqiyup kanata sasachakuy pachapi rantikusqanta.

Chaynaqa, “kayqa qawarichin allim llamkay política fiscalpi kasqanta, hinallataq qatiqnin pachaman atirquchik inversión pública matipariyta, chaymantapas aswanqa recaudación tributaria huñuyta atirqunchik hinallataq Mama suyumanta yaykumuqkunata”, niykun.

Achka rimarisqanmanhinapas, karqanpunim hinallataq kachkallanpunim yaqa kaq qullqinchikpa wiñariynin, kunan pachapuni kachkanchik kimsa kaq olapi chay COVID unquywan chaytaq sasacharqun llamkaypaq kallpanta, ichaqa chiqanmi kachkanchik chay unquy ripukullanqan.

“Kachkantaqmi suyupa llamkaynin ancha allin qawayninkunapi hinallataq inversión privadapi ima, huk atipakuywan pirqaykunapi allin quriywan, hinallataq musuq hawa llanllariykunawan, atisunmanmi allin kaq wiñariy hinallataq llamkanakunata puririchinanchik, chaytam kay Perú suyunchik munachkan”, tukupaykun.

WILLARIKUYKUNA CHIQIRICHIQ